فیروزه فرودی - در کارگاهی که به خواست مژگان جهان‌آرا، مدیر‌گروه طراحی پارچه لباس، دانشگاه تهران برگزار شده بود، همایون‌بامسی، هنرمند زرتشتی و شیرین‌مزداپور، به آموزش زرتشتی‌دوزی پرداختند . «مژگان جهان آرا» مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه هنر که برپا کننده این کار گروه آموزشی است گفت: «مطالعه‌ی تاریخ سنتی لباسهای ایرانی که یکی از درس‌های این رشته است و در گوشه‌ای از آن به طور کوتاه، زرتشتی دوزی، اشاره شده، انگیزه را برای تشکیل این کارگاه آموزشی در گروه ایجاد کرد و با پیگیری‌های لازم و همیاری شیرین مزداپور و همایون بامسی، این کارگاه آموزشی یک روزه را برپا کردیم.»
همایون بامسی که نخ وقلاب و پارچه و سوزن یاران جدانشدنی بیش از هفتاد سال زندگی پربارش بوده است هم اکنون نیز به آموختن هنرهای دستی سنتی ایران، همچون قلاب‌بافی ،گل‌دوزی دستی و صنعتی، زرتشتی‌دوزی، بافتنی و چند هنر دیگر، در خانه‌ی ورجاوند مشغول است. خانه‌ی ورجاوند، همان جایی است که هم‌اکنون در یزد، به مدیریت فرشته رستمی، اداره می‌شود. هنر زرتشتی دوزی پیشینه‌ای بسیار در درازای تاریخ دارد همایون بامسی که هم‌اکنون 70 سال دارد از 12 سالگی به هنر زرتشتی دوزی‌پرداخته است . وی کلاس‌های آموزشی بسیاری تاکنون برگزار کرده، شماری از کارهای دانش‌آموزانش را نیز برای نمایش آورده بود. همایون بامسی افزون‌بر زرتشتی‌دوزی، هنر قلاب‌بافی را نیز می‌اموزد. آن‌چه در تصویر می‌بینید نمونه‌ای از قلاب‌بافی‌های همایون بامسی است . سبز و سرخ و سفید و آبی. همه جا رنگی است. روی پارچه ی قرمز نخ‌های ابریشمی زرد و آبی و صورتی وبنفش در هم گره خورده و نقش‌های زیبای ستاره و ماهی و طاووس را شکل داده‌اند. این پارچه، زرتشتی‌دوزی شده است شیرین مزداپور که آموزش تئوری این هنر را بر دوش داشت، خود دانش‌آموخته‌‌‌ی رشته‌ی طراحی پارچه از دانشگاه یزد است و هنر زرتشتی دوزی را نزد همایون بامسی فراگرفته است. وی با پوشش زیبای سنتی و مکنای زرتشتی دوزی شده که نمونه کار زیبایی از این هنر بود آموزش پیشینه این هنر در ایران و کاربرد آن در گذشته را با نمایش تصویر به باشندگان توضیح داد. مزداپور گفت: «زرتشتی‌دوزی با نخ ابریشمی رنگارنگ روی پارچه های ریزبافت انجام می شد و بیشتر با دوخت‌های ترکیبی، ساقه دوزی، توپردوزی، دندان موشی و زنجیره دوزی همراه است.»
وی گفت: «هنر سوزن دوزی در گذشته بیشتر بر روی لچک (:پارچه سه گوش تزیین شده که در بالای پیشانی به پشت سر بسته می شود)، پیراهن تیرو سیخ (: پیراهنی سنتی که از چند تکه پارچه زربفت با تناسب رنگ در کنارهم دوخته می شود) ، شوال (: پوششی به جای شلوار امروزی که با پارچه های رنگی و زیبا با تناسب رنگ در کنار هم دوخته می‌شد و دور کمر و مچ آن کش داشت) و روی مکنا(: پارچه ای بلند با رنگهای شاد که با روشی خاص به دور سر بسته می‌شد) و عرقچین (: کلاه گرد) داماد کار می‌شد.» آن‌گونه که مزداپور می‌گفت، زرتشتیان لباس‌هایی که زرتشتی‌دوری شده بود را در جشن‌ها و مراسم دینی و زیارتگاهها می پوشیدند و رنگهای روشن و زنده همچون سرخ و سفید و سبز و آبی زمینه کار سوزن‌دوزی بود.نقش هایی که در زرتشتی دوزی بکار می رفت از طبیعت الهام گرفته و در فرهنگ زرتشتی گرامی شمرده می شده. نقوش گیاهی مانند درخت سرو ایستاده و خمیده ، گل میخک و شیلونه و نقوش حیوانی مانند مرغ و طاووس و ماهی.» روی هر میز نمونه ای از کار هنرمندی زرتشتی بود چهل‌تکه‌دوزی با تقارن پارچه های رنگی کاری هنرمندانه از همایون بامسی و در میزی دیگر رنگهای زرد و بنفش و صورتی و آبی دستهای یکدیگر را گرفته ویک رومیزی خوش رنگ را ساخته بودند رومیزی بافته شده با قلاب و نهایت سلیقه در انتخاب رنگها، به گفته‌ی باشندگان دست‌مایه‌ی هنر یک بانوی 80 ساله زرتشتی بودکه خود دانش آموخته همایون بامسی است. بنفشه مقدم استاد دروس تخصصی رشته‌ی طراجی پارچه گفت: «من به صورت تئوری هم در ایران و هم در دانشگاه فرانسه در رشته هنرهای سنتی تاریخ نساجی ایران تحصیل کردم اما شرکت در کلاسی که این هنربه وسیله یک زرتشتی که به نوعی ابداع کننده این هنر هستند آموزش داده شود برایم بسیار جالب بود. » همایون بامسی با پوشش سنتی زرتشتی و رویی خندان و گشاده نگاهها را به سوی خود کشانده بود آنها می گفتند: «چه زیباست که زرتشتیان در سن های بالا نیز لباسهای شاد و روشن به تن می کنند.» بامسی برای آشنای باشندگان به پیشینه این هنر گفت: «در گذشته رسم بود که زرتشتیان کمی پس از زادن فرزند دختر ، کار دوختن لباس عروسی او را آغاز می کردند. در چند سال لباس عروس با گلدوزیهای زیبا به پایان می رسید روی لبه آستین و لبه شوال هم که پهنای زیادی داشت زرتشتی دوزی می‌شد و در قسمت مچ جمع می‌شد.» چند تن از دانشجویان این رشته، گقتند که شوند شرکتشان در این کارگاه آموزشی تنها، این است که یک زرتشتی قرار است آموزش زرتشتی دوزی را هم تئوری و هم عملی بازگو کند و این رویداد، ما را مشتاق کرد که حتما شرکت کنیم. وجود آن‌همه رنگهای شاد فضای شادی را درست کرده بود و هنرجویان با شوق وعلاقه همه سوزن و نخ به دست چشم به دستان هنرمند همایون دوخته بودند. از چشمانشان کورسویی از تردید و دودلی را خواندم. انگار داشتند با خودشان می‌اندیشیدند که آیا می‌شود یک روز، زرتشتی دوزی را که در درازنای تاریخ نمایانگر عشق ، شکیبایی و پویایی هزازان هزار ایرانی سرفراز را بر روی پارچه هایشان نقش ببندند یا نه؟ . 
| قالب جدید وبلاگ پیچک دات نت |
